Từ kinh nghiệm thực tế làm việc với hàng trăm doanh nghiệp tại Việt Nam, tôi nhận thấy những vấn đề phổ biến sau:
Vấn đề 1: “Quản lý kiểu gia đình” Nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp gia đình, thường dựa vào lòng tin cá nhân thay vì quy trình chặt chẽ. Điều này dẫn đến:
•Một người nắm quá nhiều quyền hạn
•Thiếu kiểm tra, đối chiếu
•Rủi ro cao khi nhân viên chủ chốt nghỉ việc
Vấn đề 2: “Chạy theo doanh số, quên kiểm soát” Trong giai đoạn tăng trưởng nhanh, nhiều doanh nghiệp tập trung vào tăng doanh số mà bỏ qua việc xây dựng hệ thống kiểm soát. Kết quả:
•Thất thoát tài sản không được phát hiện kịp thời
•Báo cáo tài chính không chính xác
•Khó khăn trong việc quản lý khi quy mô mở rộng
Vấn đề 3: “Hiểu sai về chi phí” Nhiều doanh nghiệp cho rằng xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ tốn kém và phức tạp. Thực tế, chi phí này rất nhỏ so với những rủi ro có thể xảy ra.
Qua quá trình tư vấn cho nhiều doanh nghiệp, tôi thường gặp những tình huống “dở khóc dở cười” sau:
Câu chuyện 1: Công ty may mặc ở Bình Dương Một công ty may mặc với 200 công nhân, giám đốc phát hiện mỗi tháng “thiếu” khoảng 50-100 triệu đồng nhưng không biết thiếu ở đâu. Sau khi kiểm tra, phát hiện:
•Thủ kho bán vải thừa cho bên ngoài không báo cáo
•Kế toán và thủ quỹ là vợ chồng, “thông đồng” ghi sổ
•Không có quy trình kiểm tra hàng tồn kho định kỳ
Câu chuyện 2: Nhà hàng ở TP.HCM Chủ nhà hàng than phiền doanh thu tăng nhưng lợi nhuận giảm. Nguyên nhân:
•Nhân viên phục vụ không xuất hóa đơn cho khách, bỏ túi tiền
•Đầu bếp “thổi phồng” số lượng nguyên liệu cần mua
•Không có hệ thống theo dõi từ bếp đến bàn khách
Câu chuyện 3: Công ty thương mại ở Hà Nội Doanh nghiệp bị phạt thuế 500 triệu đồng vì:
•Kế toán không hiểu rõ quy định về thuế VAT
•Không có quy trình kiểm tra chứng từ đầu vào
•Giám đốc ký “tùy tiện” không xem xét kỹ
Hậu quả của việc thiếu kiểm soát nội bộ
Về tài chính:
•Thất thoát tài sản: Trung bình 3-5% doanh thu/năm
•Phạt thuế: Có thể lên đến 200% số thuế thiếu
•Chi phí khắc phục: Gấp 5-10 lần chi phí phòng ngừa
Về pháp lý:
•Trách nhiệm hình sự của người đại diện pháp luật
•Đình chỉ hoạt động kinh doanh
•Ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp
Về quản trị:
•Mất lòng tin của nhân viên
•Khó khăn trong việc mở rộng quy mô
•Không thu hút được đầu tư
Vậy với từng quy trình vận hành trong DN, chúng ta thường đối mặt với những rủi ro gì? Và làm sao để khắc phục những rủi ro ấy? Câu trả lời sẽ được phân tích ở bài viết tiếp theo, bạn đọc tiếp tục theo dõi để nhận những kiến thức bổ ích nhé.
